با وجود اینکه همه با اثرات مخرب و زیان آور نیکوتین و دود تنباکو آشنا هستند، اما در مورد خطراتی مانند سوختگی ناشی از سیگار کشیدن کمتر صحبت شده است. سوختگی ناشی از سیگار معمولاً هنگامی اتفاق می‌افتد که بخش روشن سیگار به طور ناگهانی با پوست تماس پیدا کند. البته این اتفاق ممکن است توسط برخی افراد به عمد نیز رخ دهد. از طرفی هم ممکن است بعضی از بچه ها در نبود والدینشان از سیگار آنها استفاده کنند و خود را بسوزانند. یا در مناطق شلوغ و پرجمعیت به طور اتفاقی پوستتان به سیگار فرد دیگری برخورد کند و بسوزد.
سوختگی با سیگار درجات و عمق متفاوتی دارد. سوختگی درجه یک لایه رویی پوست را درگیر می کند و معمولاً به سادگی برطرف می شود. بعضی دیگر از انواع سوختگی با سیگار عمق بیشتری دارند و باعث ایجاد انواع تاول‌های پوستی و اسکارهایی می‌شوند که اثرات آن ها ممکن است تا همیشه باقی بماند. پیشگیری از سوختگی ناشی از سیگار، بهتر از درمان آن است. بنابراین چنانچه شما یا اطرافیانتان سیگار می کشید بهتر است ابتدا راهی برای ترک آن پیدا نمایید.
درمان سوختگی ناشی در اثر سیگار کشیدن
چنانچه با درمان سوختگی ناشی از سیگار آشنایی داشته باشید می توانید درد و سوزش ناشی از آن را خیلی سریع کاهش دهید و از بروز عوارض دیگر و ایجاد زخم و اسکار جلوگیری نمایید.
شستشوی محل سوختگی
محل سوختگی را بلافاصله زیر شیر آب سرد قرار دهید. به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در همان حالت نگه دارید تا اثرات سوختگی و درد ناشی از آن تسکین یابد. چنانچه ابعاد سوختگی بیشتر است آن ناحیه را درون کاسه یا وان آب سرد فرو ببرید. پس از بیرون آوردن از آب، آن ناحیه را به آرامی با یک حوله تمیز، خشک کنید.
- دقت کنید که از آب بسیار سرد یا یخ استفاده نکنید. زیرا ممکن است به بافت های آن ناحیه آسیب بیشتری وارد کند.
- زیورآلات و هر گونه اکسسوری را قبل از شستشو در بیاورید.
- روی محل سوختگی کمپرس سرد قرار دهید. پس از گذشت ۵ تا ۱۰ دقیقه، یک گاز استریل مخصوص سوختگی یا دستمال نچسب روی ناحیه مورد نظر بگذارید و کمپرس سرد را به مدت ۱۰ دقیقه روی آن قرار دهید. این کار را تا جایی ادامه دهید که التهاب و اثرات سوختگی تسکین یابد.
- ژل آلوئه ورا یا کپسول ویتامین E را امتحان کنید. یک لایه نازک از ژل آلوئه ورا یا ژل کپسول ویتامین E را روی محل سوختگی قرار دهید. از پمادهای موضعی استفاده نکنید چون ممکن است التهاب را تشدید کنند و آسیب زننده باشند. در روزهای بعدی نیز مقداری از هر دو ماده را دو بار در روز روی محل سوختگی به آرامی بمالید تا آن را هیدراته نگه دارند و به روند بهبودی کمک کنند.
- برای جلوگیری از ایجاد عفونت در زخم های باز، از پماد آنتی باکتریال استفاده نمایید. یادتان باشد از باندهای حاوی چسب استفاده نکنید. گازهای استریلی که برای درمان سوختگی طراحی شده اند در داروخانه ها موجود هستند که می توانید از آن ها استفاده کنید. در صورتی که از بانداژ استفاده می کنید آن را کمی شل تر بپیچید تا مانع جریان خون در محل سوختگی نشود. در صورت داشتن تاول، نیازی به بانداژ نیست.
- در صورتی که ابعاد سوختگی زیاد است یا گاز های مخصوص سوختگی جوابگو نیست، به پزشک مراجعه کنید.
- در صورتی که سوختگی شما با درد همراه است می توانید از مسکن ها و داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده کنید تا درد را کاهش دهند و به روند درمان کمک نمایند. • از استعمال کرم هایی که برای زخم تجویز می شوند روی ناحیه سوختگی خودداری کنید.
- قبل از مصرف داروها، برچسب روی پاکت یا بروشور داخل آن را بخوانید و در صورت نیاز با یک پزشک مشورت کنید.
درمان زخم ناشی از سوختگی و جلوگیری از ایجاد اسکار
در طول پروسه درمان از دست زدن به محل سوختگی و تاول ها خودداری کنید. از خاراندن، مالیدن یا هر کاری که باعث ترکیدن تاول‌های ناشی از سوختگی می‌شود، خودداری کنید. زیرا ممکن است باعث ایجاد عفونت شود و پروسه درمان طولانی تر گردد.
- برای تسکین درد در نواحی ای که زخم بسته دارند از ژل های مسکن استفاده نمایید.
- کرم های ضد خارش معمولاً باعث تحریک محل سوختگی می شوند بنابراین از آنها استفاده نکنید.
- در صورت ایجاد یا ترکیدن تاول روی آن ها پماد باسیتراسین بمالید و برای جلوگیری از ایجاد عفونت محل مورد نظر را با گاز یا باند مخصوص سوختگی بپوشانید.
- گاز های مخصوص سوختگی را می توان به دو صورت بدون نسخه یا با نسخه پزشک خریداری کرد.
- برای جلوگیری از ایجاد اسکار پس از سوختگی های شدید معمولاً لباس های تنگ و فشرده ای تجویز می شود که می توانید آن ها را بپوشید. این لباس ها در واقع نقش لایه های رویی پوست را دارند و تا بهبودی کامل از پوست محافظت می کنند. اگر پس از استفاده از این لباس‌ها، باز هم جای سوختگی بر روی بدن شما باقی ماند، نگران نباشید زیرا پزشکان با استفاده از روش‌های درمانی نوین سوختگی، جای سوختگی را از بین خواهندبرد.
- نوع لباس پوشیدن شما در طول پروسه درمان به ابعاد و حجم سوختگی بستگی دارد. بنابراین با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید چه نوع لباس هایی مناسب شما هستند.
- محل سوختگی را از تابش مستقیم نور خورشید دور نگه دارید. زیرا پوست محل سوختگی رنگ متفاوتی نسبت به سایر بخش های بدن دارد و باید به مرور زمان در آن ناحیه رنگدانه ایجاد شود. تابش مستقیم نور خورشید در روند طبیعی ایجاد رنگدانه اختلال ایجاد می کند. بنابراین سعی کنید محل سوختگی را با پوشیدن لباس های ضخیم بپوشانید یا چنانچه سوختگی در ناحیه ای قرار دارد که پوشاندن آن امکان پذیر نیست از کرم های ضد آفتاب دارای اس پی اف ۳۰ ( SPF-30) یا بالاتر استفاده کنید.
چه زمانی سوختگی ناشی از سیگار نیاز به اورژانس پزشکی دارد؟
سوختگی های درجه سوم عمیق هستند و باعث ایجاد جراحت و آسیب جدی به بافت های بدن می شوند. درمان این نوع سوختگی ها معمولاً بیش از ۶ هفته طول می کشد و موقعیت اورژانسی در نظر گرفته می شوند.
در صورت رخ دادن سوختگی این اقدامات را انجام دهید:
- محل سوختگی را با گاز استریل مخصوص یا پارچه تمیزی که پرز ندارد بپوشانید
- از مالیدن پماد روی محل سوختگی اجتناب کنید
- به نزدیکترین اورژانس در اطرافتان مراجعه کنید
آیا سوختگی ناشی از سیگار به مراقبت های پزشکی نیاز دارد؟
در صورتی که سوختگی ناشی از سیگار خفیف باشد نیاز به مراجعه به پزشک و دریافت مراقبت های پزشکی نیست. اما در صورت داشتن هر کدام از موارد زیر بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- سوختگی روی پوست صورت، پا یا کشاله ران ایجاد شده باشد.
- سوختگی به مفصل نفوذ کرده باشد.
- در محل سوختگی قسمت های سفید رنگی مشاهده شود.
- مسکن های بدون نسخه نتوانند درد را تسکین دهند.
- در محل سوختگی علائم عفونت مشاهده شود.
- سوختگی شما عمدی و به قصد آزار رساندن به شما انجام شده باشد.
چه مدت طول می کشد اسکار ناشی از سوختگی با سیگار درمان شود؟
اگرچه بعضی از اسکار ها ممکن است تا همیشه باقی بمانند اما اکثر آن ها معمولاً با گذشت زمان و طی دو سال برطرف می شوند. در ۶ ماه اول پس از سوختگی معمولاً سرعت برطرف شدن اسکار بیشتر می باشد و بعد از دو سال تغییر قابل توجهی در جهت بهبود اسکارها مشاهده نمی شود. همانطور که گفته شد پیشگیری بهتر از درمان است بنابراین سعی کنید تا جای ممکن از هر گونه سوختگی ناشی از سیگار جلوگیری به عمل آورید.
بهترین راه برای جلوگیری از سوختگی ناشی از سیگار ترک آن است. محافظت از خود و اطرافیانتان در برابر سوختگی می تواند انگیزه ای قوی در شما برای ترک سیگار ایجاد کند. مواردی گزارش شده است که مصرف سیگار در رختخواب و خوابیدن با سیگار روشن باعث آتش سوزی و از دست دادن جان افراد شده است.
اقدامات زیر به ترک سیگار کمک می کنند:
- دلایل ترک سیگار خود را یادداشت کنید.
- به اطرافیانتان اعلام کنید که قصد دارید سیگار را ترک کنید.
- اگر قبلاً هم به ترک سیگار اقدام کرده اید به خاطر آورید که چه عواملی در روند آن تأثیرگذار بوده اند.
- از روش ها و وسایلی که به ترک سیگار کمک می کنند استفاده کنید.
- از قبل یک برنامه برای مواقعی که ممکن است وسوسه شوید، داشته باشید.
- یک فهرست از عواملی که شما را به سیگار کشیدن سوق می دهند و نحوه اجتناب از آنها تهیه کنید.
- سعی کنید دائم خود را مشغول نگه دارید تا کمتر هوس سیگار کشیدن کنید.
- ورزش می تواند میل به سیگار کشیدن را کاهش دهد.
- در گروه های حمایتی ترک سیگار عضو شوید.
سوختگی ناشی از سیگار به علت آزار و سوءاستفاده
سوختگی ناشی از سیگار می تواند نشانه ای از کودک آزاری یا سوءاستفاده از بزرگسالان صرف نظر از جنسیت آن ها باشد. مطالعات نشان داده اند یکی از رایج ترین دلایل سوختگی، استفاده عمدی از سیگار، اتو، سشوار و بخاری است.
همچنین یک مطالعه در کانادا روی ۱۰۴ نفر که مورد شکنجه قرار گرفته بودند، انجام شد و نشان داد حدود یک چهارم شکنجه ها در اثر سوختگی با سیگار بود. سوختگی عمدی ناشی از سیگار معمولاً به شکل دایره ای می باشد و علائم سوءاستفاده در آن ها مشهود است.