اعتیاد به مواد مخدر می‌تواند مشکلات بسیاری را برای فرد ایجاد کند که یکی از آنها تاثیر منفی مواد مخدر بر روی دندان این افراد است. اگر فرد به سوی ترک مصرف مواد مخدر و اقدامات مراقبتی دهان و دندان پیش نرود، به زودی با نتایج مخرب آن و افتادن دندان‌هایش مواجه خواهدشد. اول اینکه فرد باید بفهمد که تخریب دندان، صرفا از لحاظ ظاهری بررسی نمی‌شود. علاوه بر بعد زیبایی این موضوع، صدمه و پوسیدگی دندان می‌تواند با مشکلات جسمانی در فرد همراه شود. مصرف کنندگان مواد مخدر باید به همین دلیل با تاثیر دقیق سوء مصرف مواد مخدر بر دندان‌هایشان و راهکار مقابله با این مسئله آشنا شوند.
دندان‌ها و لثه سالم
سلامت دندان و لثه به حفظ مناسب بهداشت دهان، داشتن یک رژیم غذایی کم شکر، بزاق سالم و مراجعه مرتب به دندانپزشک وابسته است. مصرف بعضی مواد مخدر به تخریب دندان‌ها منجر می‌شوند، از همین رو باید موارد مصرفتان را با دندانپزشک در میان بگذارید. دندانپزشک می‌تواند شما را از تاثیر ماده مصرفیتان بر دندان‌ها باخبر سازد و راهکار جلوگیری از این اثر مخرب را در اختیارتان قرار دهد.
مصرف مواد مخدر و خشکی دهان
مصرف بعضی مواد مخدر با کاهش بزاق دهان و بروز مشکلی تحت عنوان خشکی دهان همراه می شود. خشکی دهان خطر پوسیدگی دندان را به صورت چشمگیری افزایش می دهد؛ این به موضوع تاثیر وجود بزاق در موارد زیر است:
- کاهش تجمع باکتری‌ها در دهان
- خنثی شدن اسید دهان که پوسیدگی دندان را ایجاد می‌کند.
- ترمیم مداوم مینای دندان (لایه سخت رویه دندان که نقش محافظ آن را بر عهده دارد) های آسیب دیده در اثر اسید دهان در فرایند کانی سازی مجدد.
- اثر شوینده‌ای که در پاکسازی ذرات باقی مانده بر روی سطح دندان دارد.
انواع مواد مخدری که اثر مخربی بر سلامت دهان دارند.
افراد بسیاری از طریق تبلیغات مختلفی که انجام شده، با آثار مخرب شیشه بر روی دندان‌ها آشنا شده‌اند؛ اما شاید اطلاع زیادی درباره نحوه وقوع این موضوع، سرعت وقوع یا مواد دیگری که باعث تخریب دندان می‌شوند، نداشته باشند. در ادامه به مواد مخدر مختلفی خواهیم پرداخت که باعث آسیب دیدن دندان‌ها، لثه و فک می‌شوند:
کوکائین
اگرچه نحوه مصرف کوکائین بر روی اندام‌هایی که تخریب می شوند، تاثیر دارد اما ماهیت بسیار اسیدی آن باعث می شود که تماسش با دندان به تخریب و شکستگی مینا منجر شود. کراک کوکائین با توجه به شکل تدخینی اش با بیشترین اثر منفی بر دندان‌ها همراه است، اگرچه بعضی‌ها این پودر را برای جذب از طریق لثه بر روی لثه و دندان هایشان می مالند.
مالیدن این پودر به لثه‌ها هم زخم دهان را ایجاد می کند که امکان عفونی شدن آن نیز وجود دارد. اسنیف کردن پودر کوکائین نیز شکل دیگر مصرف این ماده است که باعث تخریب بافت‌های کام دهان و در نهایت ایجاد سوراخی در بین دهان و بینی شود. بعلاوه یکی از موارد همراه با مصرف کوکائین را میتوان اختلالات رعشه دانست که بیشتر در فک و اسپاسم عضلات دهان بروز می‌کند (که تحت عنوان دیسکینزی باکولینگوال هم شناخته می شود) و شبیه دندان قروچه یا یک لبخند عجیب خواهد بود. دندان قروچه با بروز ترک و آسیب دیدگی مینای دندان، لثه اطراف آن و فک همراه می شود.
شیشه
سلامت ضعیف دهان را میتوان یکی از نشانه های اولیه مصرف شیشه دانست، زیرا تخریب و پوسیدگی دندان در میان افراد معتاد به شیشه بسیار سریع رخ می دهد. باریک شدن و از بین رفتن عروق در نتیجه مصرف شیشه هم یکی از آثار اصلی آن است که خود را در لثه نشان می دهد. شیشه هم باعث خشکی دهان می شود و بدون حضور بزاق، عرصه برای فعالیت اسیدهای دهان و تخریب دندان فراهم است. ماهیت محرک مواد مخدر، ساییدگی دندان های فرد بر روی هم در اثر استرس را ایجاد می کند؛ افراد معتاد به شیشه، گرایش زیادی به مصرف نوشیدنی ها و مواد غذایی شیرین دارند که ضعف بهداشت دهان و دهان را دوچندان می کند. مطالعه انجام شده توسط دانشجویان دانشگاه کالیفرنیا در ایالات متحده نشان داد که ۹۶ درصد افراد معتاد به شیشه با وجو حفرات دندانی درگیر بودند؛ ۵۸ درصد آنها، پوسیدگی دندانی درمان نشده داشتند و ۳۱ درصد هم شش دندان یا تعداد بیشتری دندان افتاده داشتند.
آمفتامین‌ها
اکستازی، MDMA، مالی (Molly) و مشتقات دیگر آمفتامین‌ها به دندان قروچه در بیمار، و ترک خوردگی دندان‌ها منجر می‌شود و آسیب دیدگی فک را نیز به همراه می‌آورد. بعلاوه، خشکی دهان و کم آبی ناشی از مصرف این مواد مخدر محرک، زمینه تخریب دندان، مینای آن و ساختارهای دیگر درون دهان را فراهم می‌کند.
الکل
این ماده اعتیادآور و مست کننده حاوی شکر تخمیر شده و شکر استفاده شده برای طعم دهندگی است، که تشکیل پلاک بر روی دندان را سریع تر می کند. الکل یک ماده اسیدی است و ترکیبی مخرب برای دندان و یک عامل مهم در پوسیدگی دندان محسوب می شود. رفلاکس اسیدی بعد از نوشیدن الکل، اسید معده را نیز با خود وارد دهان می کند و باعث تخریب بیشتر دندان ها می شود. شراب قرمز، نوشیدنی های قهوه ای رنگ و نوشیدنی های الکی رنگی باعث لکه شدن دندان ها و ایجاد ظاهری نامطلوب در دندان هایتان می شود.
شبه مخدر و مخدر
هروئین نیاز به مصرف مواد غذایی شیرین و نوشابه را در میان افراد معتاد افزایش می دهد و همین موضوع و آسیب دیدگی دندان و ریشه آن را تشدید می کند. اگرچه این داروها در دسته مواد محرک محسوب نمی شوند، اما دندان قروچه و ترک خوردگی دندان ها و آسیب دیدگی فک از موارد مشترک محسوب می شود. تزریق این مواد، خطر عفونت های مختلف را افزایش می دهد و عفونت های قارچی و ویروسی دهان را محتمل می کند. فرد با توجه به تاثیر مواد مخدر افیونی بر کاهش درد، ممکن است توجهی به درد نداشته باشد و جلوی پیشروی بیماری لثه و حفرات دندان را نگیرد. متاسفانه جراحی دندان در بعضی افراد می تواند با اعتیاد به مواد افیونی مثل مورفین همراه شود. جراحی دهان برای اصلاح مشکلات دندانی یک مساله رایج است و تجویز داروهای شبه مخدر از سوی پزشک برای کنترل درد ناشی از جراحی طبیعی است. اگرچه غلظت و شدت این داروها پایین است، اما امکان بروز اعتیاد در برخی افراد را نمی توان نادیده گرفت. بعضی از پزشکان، محدودیت هایی را روی دوز مصرفی داروهای شبه مخدر تجویزی برای بعضی از بیماران در نظر می گیرند تا احتمال اعتیاد به این مواد را تا حد امکان کاهش دهند.
ماریجوانا
مصرف هر ماده مخدری، از جمله ماریجوانا می تواند خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. خشکی دهان، مثل مصرف شیشه، با ایجاد عدم تعادل اسیدی دهان می تواند تخریب مینای دندان را به همراه بیاورد. بعلاوه سندروم ” استفراغ کانابینوئید” مشکلی است که باعث بالا آوردن فرد می شود و وقوع چندباره این موضوع می توند با تخریب دندان ها در نتیجه برخورد با اسید معده همراه شود.
تنباکو
کشیدن سیگار و قلیان هم مانند ماریجوانا، خطر ابتلا به سرطان دهان و گلو را افزایش می دهد؛ جویدن تنباکو هم همین خطرات را برای فرد ایجاد می کند. مصرف اکثر اشکال تنباکو به خشکی دهان و نتیجتا هالیتوز، بیماری و آسیب دیدگی لثه منجر می رود. افراد سیگاری، دو برابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری پریودنتال (لثه) قرار دارند و مصرف مواد مخدر، روند درمان را پیچیده تر می کند.
داروهای بدون نسخه و تجویزی
ضدحساسیت ها و داروهای حاوی آسپیرین (بدون نسخه و تجویزی) می تواند آسیب به ساختارهای دهان را به همراه بیاورد. در صورتی که مصرف آسپیرین فرد زیاد باشد و یا جویدن قرص به جای قورت دادن آن، باعث تخریب و پوسیدگی دندان می شود؛ آنتی هیستامین ها با ایجاد خشکی دهان، مشکلاتی در لثه را ایجاد می‌کند. ماهیت اسیدی داروهای تجویزی آسم و خشکی دهان ناشی از مصرف داروی خوراکی ضدبارداری، داروهای سرکوب سیستم ایمنی و شربت سرفه می توانند مشکلات لثه مختلفی را برای بیمار ایجاد نماید. شکر موجود در ترکیب شربت سرفه یکی دیگر از دلایل ایجاد تخریب و پوسیدگی مینای دندان است.
درمان مشکلات دندان و لثه
درمان حرفه ای به نوع ماده مخدر مصرفی و آثار آن بر روی دندان ها و لثه بستگی دارد، اما می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تقویت دندان ها به کمک فلوراید و کاهش خطر پوسیدگی دندان: پزشکان در مواردی از مالیدن فلوراید موضعی بر روی سطح دندان استفاده می کنند. دهانشویه های حاوی فلوراید یا خمیردندان های حاوی درصد بالای فلوراید برای استفاده های خانگی توصیه می شود.
- دندان پوسیده به پر شدن یا استفاده از رستوریشن هایی مثل روکش نیاز خواهد داشت.
- شاید لازم باشد تا دندان هایی که خیلی خراب شده اند را کشید؛ معمولا اولین گزینه جایگزینی دندان های کشیده شده یا افتاده هم استفاده از ایمپلنت دندان است. از پزشک خود بخواهید که یک ایمپلنت خوب و باکیفیت برای شما بگذراد تا دوامی ۲۰ ساله داشته باشند و بتوانید مدت زیادی از آنها استفاده نمایید. بنابراین باتوجه به درخواست شما ممکن است با توصیه پزشک مبنی بر استفاده از ایمپلنت سوئیسی مثل استراومن یا ایمپلنت آلمانی، مثل برند آلفا دنت برای جایگزینی دندان هایتان روبرو شوید. اگر درگیر آسیب دیدگی شدید لثه و استخوان باشید، ممکن است لازم باشد تا به جای استفاده از ایمپلنت، از بریج دندان یا دندان مصنوعی برای پر کردن جای دندان خالی استفاده کنید.
- بعلاوه می توانید از دندانپزشکتان درباره راهکارهای مختلف دندانپزشکی زیبایی، مثل استفاده از ونیر، برای بهبود ظاهر دهان و لبخندتان نیز بپرسید.
از دیگران برای ترک مصرف مواد مخدر کمک بگیرید.
آسیب دیدگی سلامت دهان به معنای افتادن دندان ها و بیماری های بعضا طولانی مدت لثه خواهد بود. شاید حتی بعد از ترک مصرف مواد مخدر نیز با مشکلاتی در خوردن غذا، کاهش اعتماد به نفس و موارد اینچنینی مواجه شوید که ریکاوری عاطفی بعد از ترک مواد مخدر را دشوار کند. کمک گرفتن از دیگران برای ترک مواد مخدر و حضور در برنامه های بازتوانی می تواند به فرد در غلبه بر غول اعتیاد کمک کند. معمولا مراکز درمانی به بیماران در پیدا کردن دندانپزشکی که بتواند مشکلات دهان و دندان هایشان را برطرف کند، کمک می کند. نباید در مبارزه با اعتیاد تنها باشید؛ با یک مشاور صحبت کنید و برای گرفتن کمک در ترک اعتیاد به یک گروه حمایتی بپیوندید.