دیم‌متیل‌تریپتامین یا مخفف آن دی‌ام‌تی (به آن دیمیتری هم می‌گویند) مخدری طبیعی است که در بسیاری از گیاهان یافت می‌شود، اما این ماده به صورت مصنوعی هم تولید می‌شود. دی‌ام‌تی به دو شکل عمده در دسترس است: پودری سفید که می‌توان آن را کشید، تزریق و یا استنشاق کرد، و یا به صورت چای دم کرده‌ای به نام آیاهواسکا مصرف کرد. جدا از شکل و نوع آن، دی‌ام‌تی یک هالوسینوژن (توهم‌زا) بسیار قوی است که می‌تواند افکار، احساسات، درک شخص از زمان و مکان را دگرگون سازد.
با اینکه دی‌ام‌تی معمولا با علائم پس از ترک همراه نیست، روند درمان ممکن است با برنامه‌ای سم‌زدایی آغاز شود، البته اگر بیمار علائم شدید روانی همچون علائم مرتبط با سفر بد (روانپریشی موقت ناشی از روان گردان‌ها) یا اختلال ادراک هالوسینوژنی (توهم) داشته باشد، نیاز به بستری خواهد بود. در این مواقع، یک پزشک توانمند می‌تواند با فراهم کردن جوی آرام به شخص مراجعه کننده آرامش دهد تا اثرات این مخدر کاهش یابد.
دی‌ام‌تی معمولا چگونه مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
دی‌ام‌تی، دیم‌متیل‌تریپتامین مخدر جدیدی نیست، اگرچه به نظر می‌رسد این روزها از طریق اینترنت در حال عمومیت یافتن باشد. دی‌ام‌تی میان مصرف کنندگان جدید داروهای روان‌گردان بیشترین عمومیت را دارد. درمیان ۲۴ درصد کسانی که مورد بررسی قرار گرفتند، مصرف این روان‌گردان افزایش چشمگیری داشته است.
دی‌ام‌تی در آزمایشگاه‌های غیرقانونی تولید می‌شود و احتمالا فروش و توزیع از طریق اینترنت، منبع اصلی در دسترس قرار گرفتن آن باشد. دی‌ام‌تی در گیاهان نیز یافت می‌شود و سال‌های طولانی است که در برخی مراسمات سنتی و مذهبی حضور دارد، که آن را در یک نوع چای به نام آیاهواسکا دم می‌کنند. آیاهواسکا هم شامل یک بازدارنده مونوامین اکسیداز (MAOI) است که متابولیسم دی‌ام‌تی را کاهش داده و در نتیجه باعث ایجاد حالات روانگردانی بیشتری می‌شود.
دی‌ام‌تی معمولا کشیده می‌شود، تزریق شده و یا استنشاق می‌شود. گمان می‌رود که دی‌ام‌تی به صورت طبیعی توسط مغز انسان در مقادیری اندک، در دوران جنینی، هنگام خواب عمیق رم (REM)، و لحظاتی قبل از مرگ تولید شود، این مساله باعث شده است آن را “مولکول روح” هم بنامند. البته برای تایید این مساله تحقیقات بیشتری لازم است. دی‌ام‌تی یک ماده توهم‌زا است که گاهی آن را “فانتازیا” یا “سفر تاجر” هم می‌نامند، این مخدر توهم‌های بصری و شنیداری ایجاد می‌کند و همچنین باعث درکی به همریخته از واقعیت می‌شود به همان شکلی که در ال‌اس‌دی یا “قارچ جادویی” ایجاد می‌شود.
مردم ممکن است برای اهداف تفریحی و یا تجربه یک روشنگری یا حالتی روحانی از دی‌ام‌تی استفاده کنند. این داروی توهم‌زا معمولا خیلی سریع عمل می‌کند، در چند ثانیه تاثیراتش بروز می‌کند و همچنین به سرعت و تنها پس از حدود یک ساعت تاثیرش از بین می‌رود. دی‌ام‌تی یکی از قوی‌ترین مخدرهای توهم‌زا در جهان است.
عوارض جانبی مخرب مصرف دی‌ام‌تی
وقتی که روانگردانی روی فرد تاثیر گذاشته است، فرد دچار توهم شده و دیدن، احساس و افکار او دچار دگرگونی می‌شود، به این احساس و تجربه معمولا “سفر” می‌گویند. این سفرها ممکن است خوب یا بد باشند. دی‌ام‌تی به نظر می‌رسد که روی گیرنده‌های سروتونین تاثیر بگذارند و ممکن است احساس سرخوشی شدیدی ایجاد کند، همچون ایجاد تجربه‌ای مشابه از خود بی خود شدن که ممکن است در حالت طبیعی حسی روحانی خوانده شود. سفرهای دی‌ام‌تی بسیار شخصی و منحصر به فرد هستند، باورها بر این است که این تجربه ها از ناخودآگاه فرد نشات می‌گیرند. هنگام مصرف این روان‌گردان، احساس زمان، درک از رنگ‌ها، اصوات و دیگر محرک‌های بینایی، لامسه و حس شنیداری دچار دگرگونی می‌شوند.
هنگام مصرف دی‌ام‌تی تپش قلب و فشار خون افزایش یافته و مردمک چشم گشاد می‌شود. در مصرف دی‌ام‌تی تشنج، از دست دادن کنترل ماهیچه‌ها یا عدم هماهنگی‌آن‌ها، حرکات غیرارادی چشم، تنگی نفس یا کما هم ممکن است روی دهد. گاهی افراد ممکن است در طول یک “سفر بد” به شدت حالشان بد شود و استفراغ کنند، یا بسیار آشفته و پریشان شوند و یا دچار پارانوئید شوند، حتی ممکن است خشمگین و متهاجم شوند. مصرف‌کنندگان دی‌ام‌تی حین یک “سفر بد” ممکن است اقدام به خودکشی کرده و یا به خودشان آسیب برسانند.
هالوسینوژن‌ها ممکن است روزها، ماه‌ها و یا سال‌ها پس از این که ماده روان‌گردان از بدن خارج شد، فلش‌بک‌هایی را ایجاد کنند، که می‌تواند ناگهانی باشد و ممکن است در زمانی نامناسبی باعث ایجاد توهم شود. دی‌ام‌تی و دیگر مواد توهم‌زا اصلا قابل پیشبینی نیستند، و مصرف‌کنندگان ممکن است هیچگاه ندانند چقدر این ماده قوی است و یا پس از گذشت زمان چه تجربه‌ای خواهند داشت و برایشان چه پیش خواهد آمد. گمان می‌رود که نیمی از افرادی که داروهای توهم‌زا استفاده می‌کنند ممکن است از یک بیماری روانی هم رنج ببرند، که این مساله برای یک مصرف‌کننده مواد توهم‌زا، مشکلات ویژه‌ای ایجاد می‌کند.
مشکلات جدی مربوط به سلامت روانی، ممکن است با مصرف دی‌ام‌تی تشدید شود، مشکلاتی همچون پریشانی، پارانویا، وحشت و افسردگی ممکن است تشدید شوند. وقتی که یک “سفر” آغاز شد، دیگر راه بازگشتی نیست تا اینکه ماده مصرف شده به طور کامل در بدن تجزیه شود. به علاوه، ترکیب کردن دی‌ام‌تی با دیگر مواد یا داروها همچون الکل می‌تواند واکنشی ناخواسته و ناخوشایند ایجاد کند.
دی‌ام‌تی به ندرت تاثیراتی جسمی و فیزیکی داشته باشد، بنابراین تقریبا نیازی به اقدامات پزشکی، روش‌های دارویی یا اقدامات پزشکی سم‌زدایی برای بهبودی نخواهد داشت. دی‌ام‌تی به سرعت متابولیزه می‌شود و پس از این که از جریان خون خارج شد، با بازگشت عوارض جانبی آن همراه نخواهد بود. وابستگی احساسی به دی‌ام‌تی نیاز به درمانی تخصصی در برنامه‌ای درمانی برای ترک اعتیاد خواهد داشت.
دلایل اعتیاد تنها یک عامل صرف نیستند، بلکه ممکن است چندین دلیل وجود داشته باشد. ترغیب دوستان، خستگی و افسردگی، یا تمایل به فرار از واقعیت همگی می‌توانند عواملی باشند برای اینکه فردی به سمت مصرف داروهای روان گردان سوق پیدا کند. عوامل ژنتیکی، روانی و محیطی هم ممکن است باعث تداوم مصرف این داروها و وابستگی به آن‌ها شود تا فرد معتاد بتواند احساسی طبیعی داشته باشد. درمان دارویی می‌تواند به درکی درست از افکار و رفتارها کمک کند، و در نتیجه بیماران بتوانند به زندگی عادی خود بازگردند. بیماری‌ها یا اختلالات روانی می‌توانند در کنار اختلالات مصرف مواد روان‌گردان، از طریق روش‌های درمان و تشخیصی دوگانه بهبود یابند، این روش‌ها از راهکارهای درمانی ترکیبی جهت کنترل بیماری روانی و بیماری اعتیاد به صورت همزمان بهره می‌گیرند.
مشغول کردن ذهن با عاداتی سالم و جدید همچون فعالیت‌های خلاقانه‌ای همچون نوشتن، مجسمه‌سازی یا نقاشی، یا فعالیت‌های تفریحی همچون پیاده‌روی، ورزش یا فعالیت‌های اجتماعی می‌توانند به فرایند بهبودی بیمار کمک کنند.
نشانه‌ها و علائم مصرف دی‌ام‌تی
علائم مصرف دی‌ام‌تی می‌تواند کاملا منحصر به فرد باشد، چون این دارو “سفر”ی ایجاد می‌کند که متفاوت است با هرآنچه دیگر توهم‌زاها ایجاد می‌کنند. یکی از رایج‌ترین اثرات دی‌ام‌تی توهم‌هایی هستند که بسیاری از مردم هم دارند، اینکه آن‌ها از جهان‌های دیگری بازدید می‌کنند یا با خدا، اسطوره‌ها و موجودات بیگانه دیدار می‌کنند. اغلب این موارد با توهم و خیال همراه هستند. در کنار توهم بصری شدیدی که ایجاد می‌شود، برخی دیگر از علائم مصرف دی‌ام‌تی و عوارض جانبی آن شامل موارد زیر می‌شوند:
- خوددگربینی
- دگرگونی شنیداری
- تغییر در درک زمان و مکان
- تغییر در درک و فهم از شکل بدن
- تجربه خروج از بدن
- دیدن رنگ‌ها به شکلی اغراق آمیز
- احساس سرخوشی
عوارض جانبی مصرف دی‌ام‌تی
وقتی دی‌ام‌تی تزریق شده، استنشاق و یا کشیده می‌شود، بدن آن را به سرعت پردازش می‌کند، بنابراین عوارض جانبی مصرف دی‌ام‌تی بسیار کوتاه مدت است. البته مصرف دی‌ام‌تی، تعدادی علائم، نشانه و عوارض جانبی هم دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:
- افزایش ضربان قلب
- گشاد شدن مردمک چشم
- حرکات سریع و غیرارادی چشم
- کاهش هماهنگی اندام‌های بدن
- افزایش فشار خون
- پریشانی
- تشنج
- سرگیجه
- استفراغ کردن (وقتی که به صورت چای آیاهواسا مصرف شود)
- کما (در دوز های بالا)
- تنگی نفس (در دوزهای بالا)
مصرف مواد توهم‌زا همچنین می‌تواند باعث ایجاد خشکی دهان، بی‌اشتهایی، بی‌خوابی، حس‌آمیزی، احساس خروج از خود، پارانویا و روانپریشی هم شود.
تاثیرات طولانی مدت مصرف دی‌ام‌تی
با اینکه تحقیقات صورت گرفته روی آثار طولاتی مدت چنین داروهای توهم‌زایی کم هستند، برخی تاثیرات، نشانه‌ها و علائم ماندگار در مصرف دی‌ام‌تی برای بررسی شدن وجود دارند. یکی از شایع‌ترین آن، فلش‌بک‌ها هستند، وقتی فردی که داروی توهم‌زا را مصرف کرده است، آن حس مرتبط با مصرف دارو را که روزها، ماه‌ها و حتی سال‌ها پیش هنگام مصرف داشته است دوباره برایش بازمی‌گردد و آن را مجددا تجربه می‌کند. این می‌تواند شامل تجربه یک سفر توهمی باشد که مدت‌ها پس از خارج شدن ماده دی‌ام‌تی از بدن رخ می‌دهد. دیگر اثرات بلند مدت توهم‌زاها شامل روانپریشی دائمی هستند، که با علائمی همچون موارد زیر دسته‌بندی می‌شوند.
- تغییر در حالات روحی
- پارانویا
- اختلالات بصری
- افکار به هم ریخته
چگونه به فردی در یک سفر بد دی‌ام‌تی کمک کنیم؟
یکی از جدی‌ترین خطرات مرتبط با دی‌ام‌تی احتمال وجود تجربه‌ای روانی منفی یا مزاحم است چون مواد توهم‌زا همچون دی‌ام‌تی ممکن است خاطرات تلخ گذشته را زنده کنند. یک سفر بد می‌تواند باعث ایجاد ترس، وحشت و گیجی شود، و این خود می‌تواند باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت‌آمیز شود. برخی از علائمی که نشان‌دهنده داشتن یک سفر بد هستند شامل وارد زیر می‌شوند:
- احساس گم‌گشتگی
- تشویش و عصبانیت
- ترس و پریشانی
- توهم‌های بصری یا شنیداری آزاردهنده و خشونت‌آمیز
- یادآوری اتفاقات دردناک و آزاردهنده
- مشکل و سختی در نفس کشیدن
- عرق کردن کف دست
- گرفتگی در قفسه سینه
- بی‌توجهی به برقراری ارتباط
سه راهکار پایین می‌تواند در کنترل شخصی که دچار سفر بد شده است، به شما کمک کند:
- یکی از مهمترین چیز‌هایی که می‌تواند به شخصی که دچار سفر بد شده است کمک کند، محیطی ساکت و آرام است. در محیط بیرون و یا مکانی پر سروصدا بودن می‌تواند باعث تشدید علائم شود، پس بهتر است که شخص مورد نظر را به مکانی امن، ساکت و آرام ببرید.
- ایجاد مشغولیت موثرترین روش است، کاری کنید که شخص مورد نظر روی چیزی واقعی در دنیای فیزیکی تمرکز کند. یک راهکار دیگر هم سوال پرسیدن است، چون پرسش‌ها کمک می‌کنند فرد از این شرایط موجود عبور کند.
- یادآوری کردن اینکه آنچه تجربه می‌کند به خاطر مصرف دی‌ام‌تی است و نهایتا رفع می‌شوند هم می‌تواند مفید باشد. گاهی فرد متوهم ممکن است در این تجربیات گم شود و فراموش کند که آنچه می‌بیند و حس می‌کند واقعی نیستند، پس یادآوری این مساله می‌تواند به آن‌ها کمک کند.
توانایی تشخیص علائم و نشانه‌های مصرف دی‌ام‌تی می‌تواند به نجات یک دوست پس از سال‌ها جدال با اعتیاد و مصرف مواد مخدر کمک کند. دی‌ام‌تی می‌تواند احساس شادی و سرخوشی ایجاد کند و می‌تواند اعتیادآورد باشد. همچون موارد مربوط به تمامی اعتیادها و مصرف دیگر موادها، بهترین اقدام، یاری گرفتن از مراکز درمان دارویی است. مرکز درمانی …… دارای متخصصان، کارکنان و برنامه‌های درمانی و تجربیات فراوانی است که به دنبال کمک به ترک اعتیاد و ساخت پایه‌هایی برای رسیدن به آینده‌ای شاد، سالم و پاک برای بیمارانش است.
درمان اعتیاد به دی‌ام‌تی
یکی از بهترین روش‌های درمان اعتیاد به دیم‌متیل‌تریپتامین، بستری شدن است که ابتدا روی پاک کردن بیمار با سم‌زداها تحت کنترل پزشک تمرکز دارد. سپس برای بیماران ابزار، مهارت‌ها، و منابعی را فراهم می‌کند که برای پاک شدن و قرار گرفتن آن‌ها در مسیر بازگشت به زندگی ضروری است. در این برنامه‌ها، مراجعه کننده به مدت ۳۰ الی ۹۰ روز در مرکز مورد نظر بستری می‌شود، و محیط دلپذیر آن مرکز به مراجعه‌کنندگان بهترین فرصت‌های ممکن برای بهبودی طولانی مدت را ارائه می‌دهند. بعدا برای مراجعه کنندگان امکاناتی ویژه، اتاق‌های خصوصی، مراقبت‌های ۲۴ ساعته زندگی ساختارمند، و حضور همیشگی کارکنان برای پشتیبانی، حضور متخصصان در امر درمان مشکلات روانی، و دوستان را فراهم خواهد کرد. در بیمارانی که می‌توانند مدت زمان مشخصی را از کارشان دور باشند، برای درمان اعتیاد به دی‌ام‌تی بستری شدن همیشه بهترین گزینه است.
برای افرادی که نیاز به درمانی آزادتر برای ترک اعتیادشان دارند به طوری که بتوانند رفتن به مدرسه، سر کار، و دیگر کارهایشان را ادامه دهند، درمان سرپایی بهترین برنامه برای ترک اعتیاد است. چون مراجعه کننده در طول درمان می‌تواند در خانه بماند، می‌تواند در کنار کمک‌هایی که به آن‌ها برای ترک اعتیادشان می‌شود، فعالیت‌های روزمره‌شان را هم ادامه دهند. مراجعه‌کنندگان هر هفته، دو سه بار به مرکز ترک اعتیاد برای درمان و دیگر برنامه‌ها مراجعه می‌کنند، که شامل موارد زیر می‌شود:
- اتاق‌های خصوصی
- محیط امن
- اتاق رسانه، تئاتر، سالن ورزش
- محیطی برای مدیتیشن
- استخر
- اتاق سرگرمی
- دوره‌های بسکتبال و تنیس
کمک گرفتن برای درمان اعتیاد به دی‌ام‌تی ممکن است کمی ترسناک به نظر برسد، اما چیزی که مهم است و باید روی آن تمرکز کنید این است که تلاش کردن و پیش رفتن برای رسیدن به آینده‌ای شاد و سالم چقدر می‌تواند حس خوبی داشته باشد.