استفاده از الکل ، سیگار ، و مواد مخدر، عامل اصلی مرگ و میر و ناتوانی قابل پیشگیری در جوانان در سراسر جهان است. جوانان از آسیب پذیرترین افراد جامعه هستند، زیرا آنها در معرض خطر بیشتری در زمینه اختلالات مصرف مواد مخدر می‌باشند و به همین دلیل عواقب ناخواسته بیشتری بر روی آنها دارد. تحقیقات نشان داده است که استفاده از مواد مخدر توسط نوجوانان را اغلب می‌توان با طریق اطلاع رسانی مخاطرات و اثرات بازدارندگی آن مواد، روی مراحل مختلف رشد، جلوگیری نمود . خود فرد، خانواده، همسالان، مدرسه، جامعه و سطوح اجتماعی از عوامل مهم و تاثیرگذار هستند.
چه به این امر معتقد باشید چه نباشید، والدین در مصرف الکل و مواد مخدر فرزندانشان بیشترین تاثیر را دارند. تحقیقات اخیر نشان داده است که ۲ نفر از هر ۳ نوجوان ۱۳ تا ۱۷ ساله می‌گویند که از دست دادن احترام والدین یکی از دلایل اصلی نوشیدن الکل، خوردن ماریجوانا یا استفاده از سایر مواد مخدر است. بنابراین والدین باید از تاثیرات خود آگاه باشند و فرزندان خود را به سمت یک زندگی سالم هدایت کنند.
کلینیک ترک اعتیاد دکتر استکی با بهره گیری از سالها تجربه و تخصص در زمینه درمان اعتیاد آماده ارائه کمک به شما در زمینه درمان و مشاوره اعتیاد می باشد. لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ما تماس حاصل فرمایید.
آیا والدین می‌توانند تصمیم و انتخاب فرزندان خود را تغییر دهند؟
والدین نقش مهمی در جلوگیری از سوء مصرف مواد در میان نوجوانان و کمک به ترک آن؛ در صورت استفاده از آنها دارند. صحبت کردن با نوجوان در مورد خطرات استفاده از مواد مخدر و نشان دادن نارضایتی از چنین رفتارهایی، راه حلی کلیدی برای تغییر در نگرش و رفتار فرزندان است. مشارکت در فعالیت‌های روزمره فرزندان نیز حیاتی است. حداقل شش گام وجود دارد که والدین باید برای کمک به فرزندان خود در برابر استفاده از مواد مخدر و یا کمک به آنها برای درمان اعتیاد، در صورت شروع به مصرف مواد مخدر و یا پیشرفت در مسیر اعتياد، دنبال کنند. هنگامی که استفاده از ماریجوانا افزایش می‌یابد، احتمال ایجاد مشکلات مغزی در نوجوانان افزایش می‌یابد، به همین منظور هر پدر و مادری باید با این شش مرحله آشنا باشد:
- عوامل خطر آفرین عمده در زمینه مصرف مواد مخدر در میان کودکان را بیاموزید.
- درباره عواقب استفاده از مواد مخدر مطلع شوید و دلایل نامناسب دانستن مصرف مواد مخدر را اظهار کنید.
- با فرزندتان دوست باشید و برنامه‌های مشترک ایجاد کنید.
- دوستان فرزند خود را بشناسید.
- شرایط تنش‌زا برای فرزندان را در خانه کم کنید.
- علائم مصرف مواد مخدر و چگونگی عکس العمل در برابر آنها را بیاموزید.
خطرات استفاده از مواد مخدر در جوانان چیست؟
فاکتورهای زیادی وجود دارند که با خطر استفاده از مواد مخدر در میان نوجوانان مرتبط هستند.
- بیولوژیکی (اختلالات ژنتیکی، روانی)
- شرایط محیطی (مثلا وضعیت اجتماعی- اقتصادی خیلی بالا یا پایین)
- روانشناختی (مثلا عزت نفس پایین، رفتار تهاجمی، تسلط شخصی ضعیف).
ضروری است که والدین خطرات استفاده از مواد مخدر را بدانند و به فرزندانشان کمک کنند که بفهمند چرا این مواد ناسالم و خطرناک هستند.
یکی از عوامل اصلی که می‌تواند تاثیری بر نظر جوانان در مورد استفاده از تنباکو، الکل یا مواد مخدر داشته باشد، این است که معتقدند این مواد ممکن است به آنها آسیب برساند. در یک بررسی در مورد مصرف مواد مخدر بر سلامتی، وقتی که از نوجوانان (سن ۱۲-۱۷ سالگی) پرسیدند که آنها در مورد مصرف مواد مخدر مختلف چه فکر می‌کنند (بسیار خطرناک، خطر متوسط، کم خطر، بدون خطر )، ۶۵٫۷٪ آنها سیگار کشیدن یک یا چند بسته سیگار در روز را بسیار خطرناک دانستند، ۶۳٫۹٪ نوشیدن ۴ یا ۵ مرتبه الکل در روز را بسیار خطرناک دانسته و ۳۹٫۷٪ آنها ۵ مرتبه یا بیشتر از ۵ مرتبه مصرف الکل در هفته یا هر دو هفته را بسیار خطرناک دانستند. در مورد ماریجوانا، ۴۳٫۶٪ از نوجوانان، مصرف یک یا دو بار در هفته ماریجوانا را بسیار خطرناک دانستند و ۲۶٫۵٪ از آنها، مصرف یک بار در ماه از ماریجوانا را بسیار خطرناک دانستند. برای سایر مواد مخدر، تصور نسبت به میزان خطرناک بودن آنها بسیار بالاتر بود (هروئین ۸۰٪، کوکائین، ۷۸٫۹٪، LSD 70.6٪).
مهم‌تر از همه این است که استفاده از این مواد در میان جوانان بسیار پایین‌تر از آن مقداری است که آنها را به عنوان یک عامل بسیار خطر آفرین تصور کنند، و همچنین، بقیه آنها فکر نمی‌کنند که مصرف این مواد خطر زیادی داشته باشد. واضح است که والدین می‌توانند با افزایش آگاهی بخشیدن به فرزندان خود، از آسیب‌های احتمالی حاصل از استفاده از مواد مخدر در آنها جلوگیری کنند.
در مورد سایر مواد مخدر و عوامل خطر آفرین دیگر نیز، والدین باید آگاهی داشته باشند، از جمله تشخیص اختلال بیش فعالی متاثر از کمبود توجه (ADHD)، اختلالات شخصیتی (مثلا اختلال ناتوانی در ابراز نظر مخالف)، داشتن بستگان درجه اول (به عنوان مثال والدین) که دچار سوء مصرف الکل یا مواد مخدر هستند یا از الکل یا مواد مخدر در منزل استفاده می‌کنند، نمرات ضعیف در مدرسه، داشتن دوستان مصرف کننده مواد مخدر و در دسترس بودن این مواد (به عنوان مثال، دوستی با شخصی که فروشنده مواد مخدر است).
راهکار اصلی مقابله با این عوامل خطر ساز، استفاده از روش‌های محافظت کننده و پیشگیرانه است که شامل داشتن اعتقادات مذهبی، مشارکت در فعالیت‌های فوق برنامه، قرار داشتن در معرض پیام‌ها و برنامه‌های پیشگیری از مصرف مواد مخدر، عدم پذیرش مصرف مواد مخدر در نوجوانان از سوی والدین و دخالت والدین در این رابطه است.
مصرف مواد مخدر چگونه می‌تواند نوجوانان را تحت تاثیر قرار دهد و والدین چه کارهایی را می‌توانند انجام دهند؟
آغاز مصرف مواد مخدر در اوایل نوجوانی موجب بسیاری از پیامدهای منفی در بزرگسالی، شغل، وظایف خانوادگی، موفقیت تحصیلی و غیره است. پیش از داشتن یک مکالمه حیاتی با نوجوان در این زمینه، ضروری است که در مورد مصرف مواد مخدر اطلاعاتی داشته باشیم.
اکثر نوجوانان، یعنی حدود ۹۰٪ از آنها، معتقدند که والدینشان به شدت از مصرف مواد توسط آنها، از جمله سیگار کشیدن، مصرف الکل یا ماریجوانا، ناراضی خواهند بود. مهم‌تر از همه اینکه، در نوجوانان بین ۱۲ تا ۱۷ ساله‌ای که اعتقاد داشتند والدینشان به شدت از استفاده از مواد خاصی خودداری می‌کنند، کمتر احتمال دارد از این مواد استفاده کنند، نسبت به کسانی که اعتقاد دارند والدینشان تا حدودی از این موضوع ناراضی هستند یا اینکه نه تایید می‌کنند و نه رد می‌کنند.
در میان نوجوانانی که تصور می‌کردند پدر و مادرشان با سیگار کشیدن روزانه یک نخ یا بیشتر، بسیار مخالف هستند، ۴٫۶ درصد در ماه گذشته سیگار کشیده بودند. در مقابل، نوجوانانی که اعتقاد داشتند والدین خود به شدت مخالف این موضوع نیستند، ۳۱٫۹٪ سیگار کشیده بودند، یعنی ۷ برابر بیشتر بودند!
تفاوت‌های مشابهی در استفاده از ماریجوانا نیز یافت شد. در میان جوانانی که والدین آنها بسیار مخالف استفاده از ماریجوانا بودند، ۴٫۳٪ استفاده می‌شد، اما در میان کسانی که فکر می‌کردند پدر و مادرشان چندان مخالف نیستند، ۳۱٪ استفاده می‌شد!
پدر و مادر چگونه می‌توانند در زندگی فرزندشان مشارکت داشته باشند و تفاوت ایجاد کنند؟
نقش حمایتی و نظارت بر رفتار فرزندان (دخالت والدین) توسط والدین، یکی دیگر از عوامل مهم در کاهش مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان است. اغلب والدین، مدت زمانی را که نوجوانان به صورت شبانه با دوستان خود می‌گذرانند را محدود می‌کنند، همیشه یا گاهی اوقات تکالیف آنها را چک می‌کنند، و در انجام تکالیفشان به آنها کمک می‌کنند، فرزندان را به رسیدگی به کارهای خانه مشغول می‌کنند، و به آنها ابراز می‌کنند که آن کار را خوب انجام داده‌اند یا موجب افتخار آنها شده‌اند، و زمان استفاده از تلویزیون و رایانه‌ها و یا تلفن همراه به منظور استفاده از رسانه‌های اجتماعی را محدود می‌کنند. بر اساس تحقیقات، اگر پدر و مادر اغلب در انجام تکالیف فرزندان کمک می‌کردند، مصرف مواد مخدر در میان فرزندان آنها ۷٫۶٪ بود، اما در میان نوجوانانی که گزارش دادند که والدین آنها به ندرت یا هرگز به کمک نمی‌کردند، ۱۸٫۱٪ بود. مصرف سیگار و مصرف الکل در ماه گذشته نیز در میان نوجوانانی که والدین آنها همیشه یا گاهی به تکالیف آنها کمک می‌کردند نیز کمتر بود. جوانانی که زمان زیادی را در وب سایت‌ها و رسانه‌های اجتماعی صرف می‌کنند نیز، به احتمال بیشتری از مواد مخدر استفاده می‌کنند.
دوستان فرزند شما چه کسانی هستند؟
دوستان و گروه‌های دوستانه، تاثیر مهمی در احتمال مصرف مواد مخدر دارند. نوجوانانی که دوستانشان از مواد مخدر استفاده می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که خودشان نیز از این مواد استفاده کنند و اغلب از دوستانشان، مواد مخدر را تهیه می‌کنند. دوستان همچنین در ایجاد الگوی رفتاری مصرف مواد نقش دارند، آنها به شکل گیری باورها و نسبت دادن ویژگی‌های مثبت به مصرف مواد مخدر و طبیعی جلوه دادن آن کمک می‌کنند. استفاده مواد مخدر توسط دوستان فرزندتان به پیش بینی استفاده و پیامدهای مشکوک مصرف مواد مخدر کمک می‌کند.
مداخله زودهنگام اغلب تأثیر بیشتری نسبت به مداخله پس از گذشت مدت زمانی نسبی دارد تا بتوانید مسیر زندگی فرزندتان را از مشکلات و نفوذ دوستان به سمت رفتارهای مثبت تغییر دهید. نظارت والدین بر دوستان فرزندانشان برای جلوگیری از اعتیاد به مواد مخدر حیاتی است: تنظیم قوانینی برای فعالیت‌ها، نظارت بر دوستان و روابط اجتماعی، محدود کردن استفاده از شبکه‌های اجتماعی، تشویق به رفتار مناسب و نظم و انضباط و اجرا و سازگاری با قوانینی که تعریف شده است، همه این موارد احتمال خطر رفتن به سمت اعتیاد را کاهش می‌دهد و نسبت به آن محافظت ایجاد می‌کند.
چگونه والدین می‌توانند استرس فرزندان در خانه را کم کنند؟
عوامل زیادی در خانه می‌توانند نگرش و تمایل کودک به استفاده از مواد مخدر را تحت تاثیر قرار دهند. در میان فاکتورهای خطر آفرین در محیط خانه، آسیب‌های روانی، جسمی یا سوء استفاده جنسی و نیز زندگی با والدینی است که از الکل و سایر مواد مخدر استفاده می‌کنند، شاهد دعوا و درگیری بودن در خانه، بی‌توجهی والدین، افسردگی والدین یا روان پریشی آنها، پیام‌های مخفی در مورد مواد مخدر را به فرزندان القا می‌کند، به خصوص اگر والدین نیز مصرف کننده باشند، و علاوه بر این، دسترسی نامحدود به شبکه‌های اجتماعی نیز از عوامل خطر آفرین می‌باشد. هر یک از این عوامل را می‌توان تغییر داد و بهبود در محیط خانه می‌تواند به فرزندان کمک کند که به سمت مصرف مواد مخدر و اعتیاد کشیده نشوند.
علائم استفاده از مواد مخدر در نوجوانان چیست و چگونه باید به آن واکنش نشان داد؟
نشانه‌های بسیاری وجود دارد که می‌تواند والدین را از مصرف مواد مخدر فرزندانشان آگاه کند. اگر والدین مشاهده کنند که فرزندشان تکالیف خود را نادیده می‌گیرد، نمراتش کاهش می‌یابد، علاقه به فعالیت‌های فوق برنامه را از دست داده، دوستان، گروه‌های اجتماعی، نحوه لباس پوشیدن و نوع رفتار خود را تغییر می‌دهند، این فرزندان در معرض خطر قرار دارند و ضروری است که دلیل این تغییرات را پیدا کنید.
الگوی خواب نیز ممکن است تغییر پیدا کند و به شکل نامنظم شدن، کم خوابی یا پرخوابی غیر طبیعی ظاهر شود. مسائل بهداشتی ناخوشایندی نیز ظاهر می‌شود و اهمیت بهداشت شخصی در برخی از مصرف کنندگان جوان مواد مخدر کاهش می‌یابد. روابط با اعضای خانواده بدتر می‌شود و تغییراتی در شخصیت فرد ظاهر می‌شود. به عنوان مثال، یک نوجوان می‌تواند کم حرف و پنهان کار شده، در اتاق خود را قفل کند و در مورد محل نگهداری یا استفاده از پول کمتر صادق باشد. یا حتی ممکن است پول بدزدد. در مورد ماریجوانا نیز، علائم هشدار دهنده آن شامل قرمزی چشم‌ها، شاد بودن؛ خندیدن بی دلیل؛ افزایش اشتها، مخصوصا برای شیرینی‌ها؛ مشکل در تمرکز و حل مسئله، از دست دادن حافظه؛ افزایش اجتماعی شدن؛ کاهش قدرت مهار خود و قضاوت ضعیف؛ سرگیجه؛ خواب آلودگی، کند شدن حرکات و یا از دست دادن جاه طلبی و انگیزه، می‌باشد. مصرف سنگین یا بالای ماری جوانا به طور بالقوه می‌تواند منجر به توهم، پارانویید، حملات ترس و یا لجاجت شود.
اگر فردی به ماریجوانا و یا هر ماده مخدر دیگری معتاد شود، تغییرات شخصیتی و رفتاری مداومی در وی به وجود خواهد آمد که با سایر عوامل تاثیرگذار در زندگی ارتباطی ندارد. اهداف زندگی و علاقه به انجام فعالیت‌های مورد علاقه ممکن است کاهش یابد. مصرف کنندگان مواد مخدر ممکن است افسرده به نظر برسند.
در هر مرحله از استفاده از مواد مخدر، مهم است که والدین مداخله کرده و به دنبال کمک گرفتن از یک متخصص باشند. قبل از اینکه علایم و اختلالات اعتیاد در بدن ظاهر شوند، باید این مشکل تشخیص داده شود، زیرا در این مرحله احتمال اینکه فرزند شما بتواند به طور معکوس اعتیاد را ترک کند و پتانسیل تحمل آن را داشته باشد، بیشتر است. با یک متخصص در این زمینه صحبت کنید و از مشاوره خود در رابطه با بهترین روش‌های مراقبت از فرزندتان بپرسید. مداخله زود هنگام، می‌تواند از مشکلات بعدی از جمله نابودی اهداف، رویاها و سلامتی جلوگیری کند.